Hemşirelerin Malpraktis Eğilimini Etkileyen Faktörler: Bir Üniversite Hastanesi Örneği
Anahtar Kelimeler:
Malpraktis eğilimi, Tıbbi hata, HemşirelikÖzet
Bu araştırma, hemşirelerin tıbbi hataya eğilim düzeylerini belirlemek ve bu eğilimleri etkileyen bireysel, mesleki ve çevresel faktörleri incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Tıbbi hatalar, hasta güvenliğini tehdit eden ve sağlık hizmetlerinin niteliğini doğrudan etkileyen ciddi risklerdir. Hemşirelerin mesleki görevlerinin yoğunluğu ve çeşitliliği, hata yapma olasılıklarını artırmakta; bu nedenle sistematik değerlendirme ihtiyacı doğmaktadır. Araştırma Uludağ Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde görev yapan 254 hemşire üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli benimsenmiş, veri toplama aracı olarak Özata ve Altunkan (2010) tarafından geliştirilen Hemşirelikte Tıbbi Hataya Eğilim Ölçeği kullanılmıştır. Ölçek, beş alt boyutta toplam 49 maddeden oluşmakta ve beşli Likert tipi ile yapılandırılmıştır. Araştırmanın sonuçları, hemşirelerin genel olarak tıbbi hataya eğilimlerinin düşük olduğunu göstermektedir. Ancak yaş, deneyim yılı, sağlık sorunu varlığı, vardiyalı çalışma, iş doyumu, ekip içi iletişim memnuniyeti ve bölüm değişikliği gibi faktörlerin hata eğilimlerini anlamlı düzeyde etkilediği bulunmuştur. Özellikle sağlık sorunu olan, vardiyalı çalışan ve ekip içi iletişimden memnun olmayan hemşirelerde tıbbi hataya eğilim puanları daha yüksek çıkmıştır. Bu bulgular, hemşirelerin çalışma koşullarının yeniden yapılandırılması, uyku ve dinlenme sürelerinin iyileştirilmesi, stres ve iş yükü yönetimi, ekip içi iletişimin geliştirilmesi ve sürekli eğitim olanaklarının artırılması gerektiğini göstermektedir. Bu yönde alınacak önlemler, hemşirelerin hata yapma riskini azaltarak hasta güvenliği ve hizmet kalitesini artıracaktır.
Referanslar
Akalın, E. (2005). Yoğun Bakım Ünitelerinde Hasta Güvenliği. Yoğun Bakım Dergisi, 5(3), 141.
Aştı, T., & Acaroğlu, R. (2000). Hemşirelikte Sık Karşılaşılan Hatalı Uygulamalar. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 4(2), 22-27.
Ballard, K. (2003). Patient Safety: A Shared Responsibility. Online Journal of Issues in Nursing, 8(3).
Baykal, D., & Yıldırım, D. (2020). Investigating the Effect of Personality Traits and Academic Self-efficacies on Malpractice Tendencies in Health College Students. Nigerian Journal of Clinical Practice, 23, 1721-1727. https://doi.org/10.4103/njcp.njcp_677_19
Bilgiç, N., & Altun, S. (2022). Determination of nurses' tendency to medical error and the factors affecting this in the Turkish Republic of Northern Cyprus. JPMA. The Journal of the Pakistan Medical Association, 72(7), 1335-1339. https://doi.org/10.47391/jpma.2385
Büyük, E., Baydın, N., & Döral, Ö. (2021). Pediatric nurses' attitudes regarding malpractice tendencies and patient safety culture: A case of Turkey. International Journal of Health Services Research and Policy. https://doi.org/10.33457/IJHSRP.839774
Çavuşoğlu, H., Güneş, B., & Pars, H. (2015). Kan Ürünleri ve Güvenli Kan Transfüzyonu. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 7(1), 49-57.
Çelik, F. (2013). Komplikasyon. In A. Akyıldız (Ed.), Tıp Hukuku Atölyesi (1st ed., pp. 77-103). Seçkin Yayıncılık.
Dekker, S. (2009). Just culture: Who gets to draw the line? Cognition, Technology & Work, 11(3), 177–185.
Demir-Zencirci, A. (2010). Hemşirelik ve hatalı tıbbi uygulamalar. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 12(1), 67–74.
Durmaz, Y., Serin, E., Doğan, R., & Işık, K. (2020). Determination of the tendency of imprudent behavior and malpractice in nursing students of a state university. Annals of Medical Research, 27, 1474. https://doi.org/10.5455/annalsmedres.2019.09.571
Ertem, G., Oksel, E., & Akbıyık, A. (2009). Hatalı Tıbbi Uygulamalar (Malpraktis) İle İlgili Retrospektif Bir İnceleme. Dirim Tıp Gazetesi, 84(1), 1-10.
Esenkaya, D., & Akbuğa, G. (2022). Impact of Cooperation Established Between Physicians and Nurses Working at Surgical Clinics on The Tendency of Nurses to Make Medical Errors. Life and Medical Sciences. https://doi.org/10.54584/lms.2022.21
Gleason, K., Jones, R., Rhodes, C., Greenberg, P., Harkless, G., Goeschel, C., Cahill, M., & Graber, M. (2020). Evidence That Nurses Need to Participate in Diagnosis: Lessons From Malpractice Claims. Journal of Patient Safety, 17, e959-e963. https://doi.org/10.1097/PTS.0000000000000621
Gülaydın, G. K. (2019). Hemşirelikte iş tatmininin malpraktise etkisinin incelenmesi. Biruni Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Ana Bilim Dalı.
İpek, G. (2020). Cerrahi hemşirelerinde iş yükünün malpraktis eğilimi ve memnuniyet düzeylerine etkisi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Ana Bilim Dalı.
Kaya, N., Bostan, S., & Kılıç, V. (2023). Acil sağlık çalışanlarının acil sağlık hizmetlerinde malpraktis risk değerlendirmesi üzerine bir saha araştırması. Ordu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı.
Krauss, M. J., Evanoff, B., Hitcho, E., Ngugi, K. E., Dunugan, W. C., Fischer, I., Birge, S., & Johnson, S. (2005). A Case-control Study of Patient, Medication, and Care-related Risk Factors for Inpatient Falls. Journal of General Internal Medicine, 20, 116-122.
Lim, H., & Yi, Y. (2021). Effects of a web-based education program for nurses using medical malpractice cases: A randomized controlled trial. Nurse Education Today, 104, 104997. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2021.104997
Reason, J. (2000). Human error: models and management. BMJ, 320(7237), 768-770.
Savci, A., Karacabay, K., Çömez, S., Cakir, S., & Çelik, N. (2020). Determining Individual Workload Perceptions and Malpractice Tendencies Among Operating Room Nurses. Clinical and Experimental Health Sciences. https://doi.org/10.33808/clinexphealthsci.628440
Sezgin, B. (2007). Kalite Belgesi Alan Hastanelerde Çalışma Ortamı ve Hemşirelik Uygulamalarının Hasta ve Hemşire Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı, İstanbul. (Danışman: Doç.Dr. Aytolan Yıldırım).
Şahin, D., Faikoğlu, R., Şahin, İ., Gökdoğan, M. R., Yaşar, S., Alparslan, N., Dereli, E., & Faikoğlu, G. (2014). Hemşirelikte Malpraktis: Olgu Sunumları. 19(2), 100-104.
Şahin, G. (2023). Hemşirelerin uyku kalitesinin malpraktis eğilimlerine etkisi: Bir kamu kurumu örneği. İstanbul Arel Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Hemşirelik Ana Bilim Dalı.
Turan, N., & Kaya, N. (2017). The Defensive Practices of Nurses. Journal of Health Sciences. https://doi.org/10.17532/jhsci.2019.710
Weld, K., & Bibb, S. (2009). Concept analysis: Malpractice and modern-day nursing practice. Nursing Forum, 44(1), 2-10. https://doi.org/10.1111/j.1744-6198.2009.00121.x
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 SOSYAL GELİŞİM DERGİSİ
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
