Okul Yöneticilerinin ve Öğretmenlerin Performans Değerlendirme Sistemine Yönelik Algılarının İncelenmesi

Yazarlar

Anahtar Kelimeler:

Performans Değerlendirmesi, Okul Yöneticisi, Öğretmen, Algı

Özet

Eğitim yönetiminin önemli bir parçası olan performans değerlendirme sisteminin etkin ve verimli uygulanması öğretmen, okul yöneticisi ve eğitim kurumlarına büyük değer katar. Bu nedenle performans değerlendirme sürecinin sağlıklı işlemesi ve değerlendirme sonuçlarının kullanılabilir olması önemlidir. Bu çalışmada okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin performans değerlendirme sistemlerine yönelik algılarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında eğitimcilerin, okullarda uygulanan performans değerlendirmesine yönelik algılarının ne düzeyde olduğu ve bu algının katılımcıların tanımlayıcı özelliklerine göre farklılaşıp farklılaşmadığı test edilmiştir. Konya’da lise düzeyinde görev yapan toplam 108 okul yöneticisi ve öğretmen araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Tarama deseni ile tasarlanan bu araştırmada veriler, geliştirilen performans değerlendirmesi algı ölçeği ile toplanmış ve istatistiksel analize tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda geliştirilen ölçeğin eğitimcilerin algılarını ölçmekte yeterli güvenirlik ve geçerliğe sahip olduğu ve üç farklı faktörden meydana geldiği tespit edilmiştir. Eğitimcilerin ölçek geneli ve alt boyutlarında performans değerlendirme algılarının orta seviyede olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, performans değerlendirme sistemi ve alt boyutları ile ilgili algılarında katılımcıların cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, branş ve mesleki kıdemleri açısından istatistiki olarak anlamlı farklar bulunmadığı belirlenmiştir. Çalışmada ulaşılan sonuçların, Milli Eğitim Bakanlığı’nın performans değerlendirmesi sisteminde yapacakları düzenleme ve revizyonlara rehberlik edeceği öngörülmektedir. Performans değerlendirmesi konusunda araştırma sayılarının artması için, bu çalışmada geliştirilen ölçeğin farklı örneklemler üzerinde uygulanması tavsiye edilmektedir.

Referanslar

Akal, Z. (2011). İşletmelerde performans ölçüm ve denetimi çok yönlü performans. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları.

Akı, E., & Demirbilek, T. (2010). Performans değerlendirme sistemi ve performans düşüklüğü nedeniyle iş sözleşmesinin feshi. Sosyoekonomi, 11(11), 80-96, Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/sosyoekonomi/issue/21071/226864

Akşit, F. (2006). Performans değerlendirmeye ilişkin öğretmen görüşleri (Bigadiç İlköğretim Öğretmenleri Örneği). Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 76-101. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/gopsbad/issue/48542/616260

Almeida, J. C. (2017). Teacher performance evaluation: the ımportance of performance standards. International Journal for Cross-Disciplinary Subjects in Education (IJCDSE), 8(1): 2973-2981. Retrieved from https://infonomics-society.org/wp-content/uploads/ijcdse/published-papers/volume-8-2017/Teacher-Performance-Evaluation-The-Importance-of-Performance-Standards.pdf

Almutairi, T., Tymms, P., & Kind, P. (2015). The Tools of Teacher Evaluation: What Should Be Used in Teacher Evaluation from The Teachers Perspective, Proceedings of International Business & Education Conferences, London, pp. 326-329.

Aydın, M. (2014). Eğitim yönetimi. 10. basım. Ankara: Gazi Kitapevi.

Aygün, S. Ç. (2008). Ankara ili genel liselerinde performansa dayalı denetim uygulamasına ilişkin öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Bakan, İ., & Kelleroğlu, Ö.G.H. (2003). Performans değerlendirme: çalışanların performans değerlendirme uygulamalarından beklentileri konusunda bir alan çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 103-127, Retrieved from: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/195043

Balcı, A. (1988). Etkili okul. Eğitim ve Bilim, 12(70), 21-30.

Barutçugil, İ. (2015). Performans yönetimi. Ankara: Kariyer Yayınları.

Bektaş, Ç. (2016). Liderlik yaklaşımları ve modern liderden beklentiler. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksek Okulu Sosyal Bilimler Dergisi, 2(7), 43-53.

Bichi, A. A. (2017). Evaluation of teacher performance in schools: ımplication for sustainable development goals. Northwest Journal of Educational Studies, 2(1), 103-113.

Boyd, N.M., & Kyle, K. (2004). Expanding the View of Performance Appraisal by Introducing Social Concerns. Administrative Theory and Practice, 26(3), 249- 278.

Bozan, S. & Ekinci, A. (2019). Okul müdürlerinin öğretmen performans değerlendirme yeterliliklerinin okul müdürleri ve öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(69), 142-161. https://doi.org/10.17755/esosder.412344

Bozkurt, E. & Karabıyık, İ. (2004). Türk milli eğitiminde denetim sisteminin sorunları ve çözüm önerileri. E. Başaran, A. Bozkurt (Edt.). Türk milli eğitiminde teftiş ve yapılanma sorunu, Ankara: TBMM Yayınları, s. 119-130.

Brudney, J. L. & Condrey, S. E. (1993). Pay for performance: explaining the differences in managerial motivation. Public Productivity & Management Review, 17(2): 129-144. https://www.jstor.org/stable/3380509

Bulut, Z. A. (2004). İşletmelerde performans değerlendirme çalışmaları ve uygulanan yöntemler. Mevzuat Dergisi, 7(7), 1-10. Retrieved from https://www.mevzuatdergisi.com/2004/07a/05.htm#_edn16, Erişim Tarihi: 14.04.2022

Bursalıoğlu, Z. (2005). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Yayıncılık.

Buyruk, H. (2014). Öğretmen performansının göstergesi olarak merkezi sınavlar ve eğitimde performans değerlendirme. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4, 28-42. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/trkefd/issue/21480/230201

Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Brown, A., (2005). Implementing Performance Management İn England’s Primary Schools. International Journal of Productivity and Performance Management, 54 (5/6), 468-481.

Can, Ü. (2010). Çalışan başarısının artırılmasında performans ölçme değerlendirme ve ödüllendirme sistemi: Güven timleri üzerine bir inceleme. Doctoral dissertation, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

Canman, A. (1993). Personelin değerlendirilmesinde çağdaş yaklaşımlar ve Türkiye'de kamu personelinin değerlendirilmesi. Ankara: TODAİ.

Çakmak, N., & Ocaklı, E. (2006). Performans değerlendirmesi gerekli midir? Neden. UNAK, 6, 406-18. Erişim Adresi: http://kaynak.unak.org.tr/bildiri/unak06/u06-18.pdf (Erişim tarihi: 21.04.2022).

Çalık, T. (2003). Eğitimde stratejik planlama ve okulların stratejik planlama açısından nitel değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(3), 251–268.

Çelebi, N., Babaoğlan, E., Selçuk, G., & Peker, S. (2018), Performans Değerlendirme Formuna İlişkin Öğretmen Görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2): 211-233.

Çelik, V. (2000). Okul kültürü ve yönetimi. Ankara: Pegem yayıncılık.

Çelikten, M. & Özkan, H. H. (2018). Öğretmen performans değerlendirme sistemi . OPUS International Journal of Society Researches , 8 (15) , 806-824 . DOI: 10.26466/opus.418565

Dağlı, A. (2018). Teoriden uygulamaya örgütsel iklim. Ankara: Pegem Yayıncılık

Dilbaz Sayın, S., & Arslan, H. (2018).Öğretmen ve okul yöneticilerinin performans öz değerlendirme sonuçlarının okul kademesi ve mezuniyet değişkeni açısından incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16, 537-564

Ernalbant, Ö. (2014). 360 derece performans değerlendirme sistemi hakkında öğretmen ve yönetici görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Eroğlu, U. (2006). İşletmelerde eğitim faaliyetlerinin etkinliğinin ölçümüne ilişkin bir model önerisi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(2), 111-132. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/46391

Farah, S. (2018). A study on teachers’ attitudes towards performance appraisal system: A case study of Garissa Township sub-county, Kenya. European Journal of Education Studies, 4(4), 295-305.

Fındıkçı, İ. (1999). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul. Alfa Yayınları, s. 293.

Frankel, J. R. & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in educaiton. New York: Mcgraw-Hill International Edition, 620p.

Gökçe, F. (1994). Bağımsız ortaokullar ile ilköğretim okulları 2. kademesinde denetim amaçlarının gerçekleşmesi ve denetim ilkelerine uyulması konusunda denetçi ve öğretmen görüşleri (Ankara ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Greller, M. M. (1998). Participation in the performance appraisal review: ınflexible manager behavior and variable worker needs. Human Relations, 51(8): 1061-1083.

Holton, E.F. (1999). Performance domains and their boundaries. Advances in Developing Human Resources,1, 26-46.

İbrahim, A., & Mazin, S. (2017). Educational management, educational administration and educational leadership: definitions and general concepts. SAS Journal of Medicine (SASJM), 3(12), 326-329.

Jaafar, N. F. A., & Salim, S. S. S. (2017). Teachers motivation towards job performance appraisal among secondary school teachers. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 9(7), 646-653.

Kahya, O., & Hoşgörür, V. (2020). Çoklu veri kaynağına dayalı performans değerlendirme sistemi hakkında öğretmen görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(3), 671-681. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/tsadergisi/issue/58254/621247

Kaplan, T., & Demir, R. (2020). Kamu Öğretmenlerinin Performans Değerlendirmeye ve Performans Değerlendirme Yönetmeliği Taslağına İlişkin Tutumlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Lefke Avrupa Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 135-169.

Kapusuzoğlu, Ş. (2002). Denetçilerin değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 35-50.

Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi (8. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Kartal, S. (1997). İlköğretim ikinci kademe branş öğretmenlerinin teftiş-rehberlik etkinlikleri hakkındaki görüşleri (Ankara ili örneği).Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Khatri, N., Kane, M. & Reeve, A. (1995) How performance assessments affect teaching and learning. Educational Leadership, 53(3):80-83.

Kıngır, S. & Taşkıran, E. (2006). Performans değerlendirme çalışmalarına ilişkin işgören görüşlerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 195-216. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/akuiibfd/issue/1633/20493

Koçak, S. & Arslan, S. Y. (2018). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin performans değerlendirme uygulamalarına ilişkin görüş ve önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 602-620.

Kolak, A. (2014). Teachers‟ Attitudes Towards Evaluation Process. Život i škola, 31, 109–125.

Macit, M. (2003). İlköğretim denetmenlerinin denetimler sırasında denetim ilkelerine uyma düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018a). Öğretmen performansı değerlendirmesi bu yıl uygulanmayacak. 8 Mayıs 2018 Haberi, Erişim adresi: http://www.meb.gov.tr/ogretmen-performans-sistemi-bu-yil-uygulanmayacak/haber/16334/tr%20adresinden%2022.04.2019 (Erişim Tarihi: 21.04.2022).

Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018b). Öğretmen performans değerlendirme ve aday öğretmenlik iş ve işlemleri yönetmeliği. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Meslek-Yuksekokullar%C4%B1/Ogretmen_Performans_Degerlendirme_ve_Aday_Ogretmenlik.pdf (Erişim Tarihi: 21.04.2022).

MEB Strateji Geliştirme Başkanlığı, (2019). 2019 yılı performans programı. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_11/25140550_2019_PP_yayYn.pdf (Erişim Tarihi: 21.04.2022).

Memduhoğlu, H. B. (2012). Öğretmen, yönetici, denetmen ve öğretim üyelerinin görüşlerine göre Türkiye’de eğitim denetimi sorunsalı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 12(1), 135-156.

Milanowski, A. (2011). Strategic measures of teacher performance. Phi Delta Kappan Magazine, 92(7), 19-25.

Muhammad, N., Muhammad, T., Muhammad, N. S., & Mukhtar, A. (2014). Performance Appraisal System: A Gender Based Comparison of Secondary School Teachers in Pakistan. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 4(11), 1-6.

Newman, J. (1988). Rewardıng Good Teacherserıc. ESD 189, ERİC. Erişim Adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED304763.pdf (Erişim tarihi: 15.04.2022).

Oxford English Dictionary, (2022). Erişim Adresi: http://www.askoxford.com/concise_oed/performance?view=uk, Erişim Tarihi: 08.09.2022).

Özgen, H., Öztürk, A., & Yalçın, A. (2005). İnsan kaynakları yönetimi. Ankara: Nobel Kitabevi.

Öztürk, İ. (2009). Performans Yönetimi. İstanbul: Alfa Yayınları.

Peterson, K. D. (1995). Teacher evaluation: A comprehensive guide to new directions and practices. California: Corwin Pres,

Sabuncuoğlu, Z. (2000). İnsan kaynakları yönetimi. Bursa: Ezgi Kitabevi.

Saruhan, Ş. C. & Yıldız, M. L. (2012). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Beta Yayıncılık.

Soydan, T. (2012). Eğitim alanında performans değerlendirme sisteminin geçerliği üzerine yönetici ve öğretmen görüşlerine dayalı bir araştırma. Ege Eğitim Dergisi, 13(1), 1–25.

Steele, J. L., Hamilton, L. S. & Stecher, B. M. (2011). Using Student Performance To Evaluate Teachers. Santa Monica, CA.

Şahin, Ş., Ökmen, B. & Kılıç, A. (2019). Öğretmen performans değerlendirmesine ilişkin sendika söylemleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(4): 1602-1619

Şişman, M. (2014). Öğretim Liderliği. Ankara: Pegem yayıncılık.

Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2014). Using multivariate statistics (6. ed., Pearson new international edition). Harlow: Pearson.

TDK, (2022). Türk Dil Kurumu resmi internet sözlüğü. Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 19.04.2022).

Tonbul, Y. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerine yönelik performans değerlendirme modelinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 173-188.

Tunçer, P. (2013). Örgütlerde performans değerlendirme ve motivasyon . Sayıştay Dergisi, (88), 87-108. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/sayistay/issue/61543/919093

Tutum, C. (2014). Performans. Ankara: Kamu Yönetimi Sözlüğü.

Uyargil, C. (2013). Performans yönetimi sistemi. İstanbul: Beta yayınları.

Uysal, Ş. (2015). Performans yönetimi sisteminin tanımı, tarihçesi, amaç ve temel unsurlarına genel bir bakış. Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges), 5(2), 32-39.

Ünsal, H. (2017). Sınıfta öğrenme ve öğretme yönetimi. Sınıf Yönetimi, içinde Ankara: Pegem, pp. 341-380

Weiss, E. M. & Weiss, G (1998). New directions on teacher evaluation, ERIC Documentation. Erişim Adresi: https://eric.ed.gov/?id=ED429052

Whiting H.J., & Kline T.J.B. (2007). Testing a model of performance appraisal fit on attitudinal outcomes. The Psychologist-Manager Journal, 10(2), 127-148.

Yaşar, M. (2014). İstatistiğe yönelik tutum ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(36), 59-75. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/398666

Yee C.C., & Chen Y.Y. (2009). Performance appraisal system using multifactorial evaluation model. Proceedings of World Academy of Science, Engineering and Technology, 41(2), 231-235.

Yenice, E. (2006). Kamu kesiminde performans değerlendirmesi. Maliye Dergisi, 150(1), 122-132. Retrieved from https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/60547187/e_yenice20190910-107982-3dpv0k-with-cover-page-v2.pdf?Expires=1650581166&Signature=CPd5yvoPGNE5N46RnibvF5ccCAQHm0bapx29fNSKCrjcbVg017kkBdFvfNO~WzROsMV3SYg2CwpZYu5QDuIHOCJcEQD2V6m6r~wxirixHMpMjpdJFntCYpZmpLMCgNj1DqERtpKg2mQU14GLTLPStfVfWRTd5LLw2nHgPgdEEqVqTlXuYt0JURzXg6X6RhXLHIq4k0qLhF17JhRHTPtKxsq7Tpej7eTXotRFNB8bWKi7ErSK3~ui7PTlERRtZ8CL78AYRxUxPuwA0tIcqoKZ2eMiLWUqtUitR850PtXiiqBA8DtSsJlJHKaVTmZyV15VhZWOTWFzuR9krFBPxM-eMw__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA

Yüksel, Ö. (1998). İnsan kaynakları yönetimi 2. Baskı. Ankara: Gazi Kitabevi.

İndir

Yayınlanmış

2023-06-09

Nasıl Atıf Yapılır

EREN, A., & KANLI, N. (2023). Okul Yöneticilerinin ve Öğretmenlerin Performans Değerlendirme Sistemine Yönelik Algılarının İncelenmesi. SOSYAL GELİŞİM DERGİSİ, 2(1), 45–64. Geliş tarihi gönderen https://sosyalgelisimdergisi.com/index.php/pub/article/view/40

Sayı

Bölüm

Makaleler