Ergenlerde Dijital Oyun Bağımlılığı ile İletişim Becerilerinin Okul Bağlılığı ile İlişkisi
Anahtar Kelimeler:
Ergenlik Dönemi, Dijital Oyun Bağımlılığı, İletişim Becerileri, Okul BağlılığıÖzet
Bu araştırma, ergenlik dönemindeki bireylerde dijital oyun bağımlılığı, iletişim becerileri ve okul bağlılığı arasındaki ilişkileri incelemeyi amaçlamaktadır. Gelişimsel açıdan kritik bir dönem olan ergenlikte dijital oyunlara aşırı yönelimin, bireylerin sosyal ilişkilerinde ve akademik yaşamlarında çeşitli sorunlara yol açtığı bilinmektedir. Bu bağlamda çalışmada, dijital oyun bağımlılığı ile iletişim becerileri ve okul bağlılığı arasındaki ilişkilerin yönü ve düzeyi ortaya konulmuştur. Araştırma, ilişkisel tarama modeli ile desenlenmiş olup, çalışma grubunu 2024–2025 eğitim öğretim yılında Türkiye'nin batısındaki bir büyükşehirde yer alan devlet okullarında öğrenim gören 384 öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama sürecinde Kişisel Bilgi Formu, Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği, İletişim Becerilerini Değerlendirme Ölçeği ve Okul Bağlılığı Ölçeği kullanılmıştır. Veriler, SPSS 22.0 programı ile analiz edilmiş; betimsel istatistiklerin yanı sıra Pearson korelasyon ve çoklu regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Bulgular, dijital oyun bağımlılığı arttıkça hem iletişim becerilerinde hem de okul bağlılığında anlamlı bir azalma yaşandığını ortaya koymuştur. Ayrıca iletişim becerileri ile okul bağlılığı arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Sonuçlar, dijital oyun bağımlılığının sadece bireysel bir problem değil, aynı zamanda sosyal ve eğitimsel bir risk faktörü olduğunu göstermektedir. Bu doğrultuda, eğitim kurumlarında iletişim temelli sosyal beceri programlarının ve dijital okuryazarlık çalışmalarının güçlendirilmesi önerilmektedir.
Referanslar
Acar, N. (2024). Sosyal medya bağımlılığı: Kökenleri, tanı kriterleri ve tedavi teknikleri. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 14(1), 57–72.
Açıkgöz, K. Ü. (2020). Etkili Öğretim Yöntemleri (11. baskı). Kanyılmaz Yayıncılık.
Açılan, B. H. (2020). Öğretmen yakınlık davranışlarının öğrencilerin okula bağlılık düzeylerine etkisi: Lise ve ortaokul karşılaştırması. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
Akgül, A., & Çevik, O. (2022). SPSS kullanarak istatistiksel analiz teknikleri. Beşir Kitabevi.
Akyol, C. Ç., & Sumbas, E. (2024). Ergenler için dijital oyun rahatsızlığı ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 1(1), 23–39.
Alparslan, N. (2016). Anne babası boşanmış ergenlerin benlik saygısı ve okula bağlılık düzeylerinin incelenmesi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). American Psychiatric Publishing.
Aral, N., & Keskin, A. D. (2021). Oyun bağımlılığı: Güncel bir gözden geçirme. Bağımlılık Dergisi, 22(1), 75–93.
Atan, A. (2016). Aile iletişim becerileri psikoeğitim programının ebeveynlerin iletişim becerilerine, çift uyumuna, evlilik doyumuna ve 5-6 yaş çocuklarının sosyal duygusal becerilerine etkisi [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi].
Ateş, S., & Eryılmaz, A. (2020). Ergenlerde dijital oyun bağımlılığının öznel iyi oluş ve gelecek beklentileriyle ilişkisi. VI. TURKCESS Kongresi Bildiri Kitabı, 461–482.
Atik, G. (2017). Okula bağlılık ölçeği: Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 42(192), 83–97.
Ayyıldız, D. (2021). Ortaokul öğrencilerinde dijital oyun bağımlılığı, davranışsal-duygusal sorunlar ve olumsuz bilişsel hatalar arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi.
Budak, K. S. (2020). Okul öncesi dönem çocukları için dijital oyun bağımlılık eğilimi ölçeğinin ve dijital oyun ebeveyn rehberlik stratejileri ölçeğinin geliştirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Bütüner, R., Bütüner, N., & Bütüner, M. (2022). Ergenlerde sosyal medya bağımlılığı konusunda yapılan araştırmaların incelenmesi. Journal of Information Systems and Management Research, 4(2), 111–135.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri (28. baskı). Pegem Akademi.
Cuma, Y. (2020). Ergenlerde sosyal medya bağımlılığı, ruhsal sorunlar ve sosyal beceri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi].
Dilci, T., & Toker, S. (2019). Dijital oyun bağımlılığı ölçeği geliştirme çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6(3), 601–622.
Dinç, S. Y. (2023). Ortaokul öğrencilerinde dijital oyun bağımlılığının, sosyal uyum ve okula bağlılık üzerindeki yordayıcı etkisinin incelenmesi. Bağımlılık Dergisi, 24(1), 1–18.
Ektiricioğlu, C., Arslantaş, H., & Yüksel, R. (2020). Ergenlerde çağın hastalığı: Teknoloji bağımlılığı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 29(4), 432–446.
Genç, Y., & Adıgüzel, Y. (2020). Aile içi iletişim sorunları ve ergenler üzerindeki psikososyal etkileri. Eğitimde Güncel Yaklaşımlar, 2(1), 107–125.
Güleç, G. (2020). İnternet oyun oynama bozukluğu: Belirtileri ve tanısı. Davranışsal Bağımlılıklar Temel Başvuru Kitabı, 117–136.
Harmancı, P., & Demirdil, Ö. Ü. G. (2024). Davranışsal bağımlılıklar: Bağımlılıktan bağımsızlığa doğru. ResearchGate Yayını.
Huizinga, J. (1938). Homo Ludens: A study of the play element in culture. Routledge & Kegan Paul.
Irmak, A. Y., & Erdoğan, S. (2016). Ergen ve genç erişkinlerde dijital oyun bağımlılığı: Güncel bir bakış. Türk Psikiyatri Dergisi, 27(2), 134–145.
Irmak, A. Y., & Erdoğan, S. (2016). Ergen ve genç erişkinlerde dijital oyun bağımlılığı: Güncel bir bakış. Türk Psikiyatri Dergisi, 27(2), 134–145.
Karadere, M. E., & Okumuş, B. (2018). DSM-5’e giremeyen tanılar: Kompulsif satın alma, misophonia, facebook kıskançlığı, pagofaji, siberkondria, internet bağımlılığı. DSM-5’in Yeni Kavramları Kitabı, 191–210.
Karakurt, A. (2022). Ergenlerde akademik güdülenmenin yordanmasında okul bağlılığı ve öznel iyi oluş halinin rolü. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
Keskin, B. (2019). Dijital oyun bağımlılığı ile psikolojik sağlamlık ilişkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 59–82.
Korkut, F. (1996). İletişim becerilerini değerlendirme ölçeği. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(7), 18–23.
Köroğlu, N. D., & Doğan, T. (2025). Ergenlerin okula uyumları ile sosyal duygusal öğrenme düzeyleri arasındaki ilişki. Journal of Infant, Child and Adolescent Psychology, 4(1), 21–34.
Okur, S., Danacı, F. N., & Totan, T. (2022). Okula Bağlılığın Motivasyona Olan Etkisinde Sosyal ve Duygusal Öğrenmenin Düzenleyici Rolü. Humanistic Perspective, 4(2), 141–158.
Öngören, B., & Aydemir, İ. (2022). Kurum bakımı altındaki ergenlerle iletişim. Karya Journal of Health Science, 2(2), 134–144.
Özçelik, Ç.Ç., & Şahin, Ş. (2016). Ergenlik dönemi ve sosyalleşme. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 5(2), 105–118.
Pallant, J. (2020). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using IBM SPSS. Open University Press.
Pehlivan, B. (2020). Okul iklimi algıları ile okula bağlılık ve akademik başarı arasındaki ilişki. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
Savcı, M., & Aysan, F. (2017). Teknolojik bağımlılıklar ve sosyal bağlılık: İnternet bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı, dijital oyun bağımlılığı ve akıllı telefon bağımlılığının sosyal bağlılığı yordayıcı rolü. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 30(3), 230–239.
Söyler, İ. (2019). Ergenlerde akıllı telefon bağımlılığı ile okul bağlılığı ilişkisi. İstanbul Zaim Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
Şahan, N. (2022). Ortaokul öğrencilerinde dijital oyun bağımlılığının yordayıcıları. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Şimşek, İ. H. (2021). Ergenlerde oyun bağımlılığı ve aile yaşam doyumu ilişkisi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2019). Using multivariate statistics (7th ed.). Pearson.
Tavşancıl, E., & Aslan, E. A. (2021). İçerik analizi ve uygulama örnekleri (2. baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
Tonga, İ. (2024). Dijital oyun bağımlılığı ve okul bağlılığı arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(1), 100–117.
Tosun, A. B. (2022). Sosyal medya bağımlılığı ile okul bağlılığı arasındaki ilişki. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Programları.
Turgut, Ö. (2015). Ergenlerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin, önemli yaşam olayları, algılanan sosyal destek ve okul bağlılığı açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi.
Uzamaz, U. F. (2000). Ergenlerde sosyal beceriler ve değerlendirme yöntemleri. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 45–61.
Yayman, E. (2019). Ergenlerde sosyal medya bağımlılığı, oyun bağımlılığı ve aile işlevleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi].
Yener, Ö., & Mevsim, E. (2024). Ergenlerde okul iklimi, ebeveyn ilişkileri ve sosyal-duygusal öğrenmenin okula bağlılık ile ilişkisi: Bir model testi. ResearchGate.
Yıldıran, A. (2024). Lise dönemi öğrencilerinde çevrimiçi oyun bağımlılığı ile dürtüsellik ve şiddet eğilimi ilişkisi. İstanbul Gelişim Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Yılmaz Sarkın, S. (2012). Çocuğa yönelik aile içi şiddetin ilköğretim 6., 7. ve 8. sınıf düzeyindeki öğrencilerin iletişim becerileri ve özgüven düzeylerine etkisi [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi].
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 SOSYAL GELİŞİM DERGİSİ

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.