Öğretmenlerin İş Stresi Düzeylerinin Belirlenmesi ve İlişkili Faktörlerin Belirlenmesi
Anahtar Kelimeler:
Öğretmen, İş Stresi, StresÖzet
Bu çalışmada öğretmenlerin iş stresi ve ilişkili olan faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerine göre genel tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmada veriler amaç doğrultusunda hazırlanan kişisel bilgi formu ve iş stresi ölçeği ile toplanmıştır. Veri toplama aracı; 2023-2024 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Bağcılar ilçesinde faaliyette bulunan Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda görev yapan kolayda örnekleme yöntemi ile belirlenmiş olan 295 öğretmene uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizi bilgisayar ortamında gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin orta düzeyde strese sahip oldukları belirlenmiştir. Öğretmenlerde stresin cinsiyet, medeni durum ve kurumda çalışma yılı ile ilişkili olmadığı belirlenmiştir. Öğretmenlerde 36 yaş ve sonrası stres düzeyin düştüğü; yüksek lisans mezunu öğretmenlerin daha yüksek strese sahip olduğu ve meslekte çalışma süresi 15 yıl üzerinde stresin azaldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Referanslar
Akbudak, İ. (2010). İlköğretim Okul Yöneticileri Liderlik Davranışlarının, Öğretmenlerin Stres Düzeyine Etkisi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi.
Akman, Y. (2018). Örgütsel adalet, iş motivasyonu ve öğretmen performansı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 47(1) 164-187.
Alemdar, T. (2002). Stresin Çalışma Verimliliği Üzerine Etkisi: Anadolu Otelcilik Ve Turizm Meslek Liseleri Yönetici Ve Öğretmenleri Üzerine Bir Araştırma. Unpublished Master’s Thesis. Ankara: Gazi University.
Altan, S. (2018). Örgütsel yapıya bağlı stres kaynakları ve örgütsel stresin neden olduğu başlıca sorunlar. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(3), 137-158.
Balcı, A. (1988). Etkili okul. Eğitim ve Bilim. 70, 21- 30.
Balcı, A. (2000). Öğretim elemanının iş stresi kuram ve uygulama. Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
Baltaş Z. Standardization of the Perceived Stress Scale: perceived stress in Turkish middle managers. Stress and Anxiety Research Society 19. İnternational Conference, Boğaziçi University, İstanbul, 1998.
Baltaş, A., & Baltaş, Z. (2021). Stres ve Başa Çıkma Yolları (38. Baskı). Remzi Kitabevi.
Bozbayındır, F. (2019). Öğretmenlik mesleğinin statüsünü etkileyen unsurların öğretmen görüşleri temelinde incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 18(72), 2076-2104.
Bursalıoğlu, Z. (1982). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: A.Ü. Eğitim Fakültesi Yayınları.
Cemaloğlu, N. (2002). Öğretmen performansının artırılmasında okul yöneticisinin rolü. Milli Eğitim Dergisi, 15(2), 153-154.
Clipa, O. (2017). Teacher stress and coping strategies. Lumen Proceedings, 2, 120-128.
Cohen S, Williamson G. (1988). Perceived stress in a probability sample of the United States. İn: The Social Psychology of Health. Editors. Spacapan S, Oskamp S, Newbury, CA: Sage. P. 31–67.
Curbow, B., Spratt, K. U., Mcdonnell, K., & Breckler, S. (2000). Development Of The Child Care Worker Job Stress Inventory. Early Childhood Research Quarterly, 15, 515–536. Doi:10.1016=S0885-2006(01)00068-0.
Cüceloğlu, D. (2016). İnsan ve Davranışı. (32. Baskı). Remzi Kitabevi.
Çınar, O. (2010). Eğitim ve sağlık çalışanlarının iş stresi düzeyi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), 101-121.
Duban, N. ve Yelken, T.Y. (2010). Öğretmen adaylarının yansıtıcı düşünme eğilimleri ve yansıtıcı öğretmen özellikleriyle ilgili görüşleri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 343-360.
Ersin Kurt, T. (2019). Öğretmenlerin demografik özellikleri ve iş motivasyon düzeyleri ile 8. sınıf öğrencilerin başarılarının incelenmesi: Ankara, Keçiören örneği (Yüksek lisans tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, Mersin.
Ertekin, İ. (2017). Klasik örgüt kuramları. Journal of Emerging Economies and Policy, 2(2), 64-73.
Farber, B. A. (1991). Crisis in education: Stress and burnout in the American teacher. Jossey-Bass.
Gönen, T. (2020). Özel okullarda çalışan öğretmenlerin psikolojik sağlamlıkları ve iş doyumlarının mesleki tükenmişlik düzeylerine etkisi: Mardin ili örneği. (Yüksek lisans tezi), Çağ Üniversitesi, Mersin.
Gümüştekin, G. E. ve Öztemiz, B. (2005). Örgütlerde stresı̇ n verı̇ mlı̇ lı̇ k ve performansla etkı̇ leşı̇. mı̇ Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 271-288.
Hasan, A. (2014). A study of occupational stress of primary school teachers. Educationia Confab, 3, 11-19.
Hatipoğlu, A., Kavas, E. (2016). Veli yaklaşımlarının öğretmen performansına etkisi. İnsan ve Toplum Bı̇lı̇mlerı̇Araştırmaları Dergı̇sı̇. 5(4), 1012-1034.
Jennings, P. A., & Greenberg, M. T. (2009). The Prosocial Classroom: Teacher Social And Emotional Competence İn Relation To Student And Classroom Outcomes. Review Of Educational Research, 79, 491–525. Doi:10.3102= 0034654308325693.
Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri.Ankara: Nobel Kitapevi.
Klassen, R., ve Chiu, M. M. (2011). The occupational commitment and ıntention to quit of practicing and pre-service teachers: influence of self-efficacy, Job Stress, and Teaching Context. Contemporary Educational Psychology, 36, 114-129.
Marshall, Ian. (2015). Principal leadership style and teacher stress among a sample of secondary school teachers in barbados. Caribbean Educational Research Journal, 3, 76-90.
Millar, M. (2004) “Paramedics are the most stressed out,” Personnel Today, 15 June, 2.
Önder, M. M. (2019). Ortaokul öğretmenlerinde örgütsel adalet algısı ve işten ayrılma niyetinin psikolojik sağlamlığı yordamadaki rolü. (Yüksek lisans tezi), Tokat Gaziosman Paşa Üniversitesi, Tokat.
Örnek, A. Ş., & Aydın, Ş. (2008). Kriz ve Stres Yönetimi (2. Baskı). Detay Yayıncılık.
Özgenel, M., Aktaş, A. (2020). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin öğretmen performansına etkisi. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(2), 1-18.
Öztürk N. ve Şahin, S. (2017). Eğitim örgütlerinde örgüt kültürü ve öğretmen liderliği: lider- üye etkileşiminin aracılık rolü. Elementary Education Online, 16(4): 1451-1468.
Polat, Ş. (2019), Öğretim doyumu ve iş performansı ilişkisinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 641-651.
Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2019). Örgütsel davranış (14. Basımdan çeviri). (İ. Erdem, Çev.). Nobel Yayıncılık.
Sarıhan, S. (2019). Lise düzeyindeki özel okullarda ve devlette çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ve yaşam doyumunun bu okullardaki öğrencilerin başarılarına etkisi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Sezer, F. (2012). Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. International Online Journal Of Educational Sciences, 4 (3), 617-631.
Skaailvik, E. M. ve Skaalvik, S. (2017). Dimension of teachers burnout: relations with potential stressors at school. Social Psychology of Education, 20, 775-790.
Taymaz, H. (1981). Hizmetiçi Eğitim, Ankara: A.Ü. Eğitim Fakültesi Yayınları.
Teyfur, M. (1995). Türk milli eğitim sisteminde amaçlar sorunu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 1(3), 461-464.
Zinsser, K. M., Bailey, C. S., Curby, T. W., & Denham, S. A. (2013). Exploring The Predictable Classroom: Preschool Teacher Stress, Emotional Supportiveness, And Students’ Social-Emotional Behavior İn Private And Head Start Classrooms. Nhsa: Dialog The Research To Practice Journal For The Early Childhood Field, 16(2), 90-108.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 SOSYAL GELİŞİM DERGİSİ
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.